ویروس ها
همهٔ ما در محیطی زندگی می کنیم که دارای انواع باکتری ها و ویروس های ذره بینی است. خوشبختانه بیشتر این باکتری ها و ویروس ها بیماری زا نیستند، چنان که، کودکان و نوزادان سالم نیز مثل افراد بالغ، به طور معمول با بسیاری از آنها تماس دارند، بدون این که بیمار شوند، اما ناگفته نماند که تماس با مقدار فراوانی از نوع قوی آنها، موجب بیماری می شود. بااین مطلب می توانید ویروس ها را شناسایی کرده و از اتنقال آن به دیگر کودکان جلوگیری کنید
کودک با بسیاری از باکتری های موجود در خاک و غذاهای خام تماس دارد. بیشتر این باکتری ها در مقادیر کم، آلوده کننده نیستند، زیرا پوست، دهان و معدهٔ کودکان دارای موادی مانند اسید و آنزیم است که باعث نابودی باکتری ها می شوند. در هر حال، هنگامی که زخمی در پوست ایجاد می شود، باید برای از بین بردن آلودگی از محلول های ضد عفونی استفاده کرد.
باکتری ها و ویروس ها را بشناسید
باکتری ها، موجودات زندهٔ تک سلولی و ذره بینی، با شکل هایی گوناگون هستند که در خاک، هوا، آب، گرد و غبار، سبزی ها و دیگر محصولات غذایی یافت می شوند. برای دیدن باکتری ها، به میکروسکوپی با بزرگنمایی هزار برابر و یا بالاتر نیاز داریم. باکتری ها انواع گوناگون دارند. بسیاری از آنها غیر بیماری زا هستند و به طور طبیعی در سطح پوست، بینی، گلو و روده زندگی می کنند، اما حضور آنها در سایر اندام های بدن طبیعی نیست.
برخی دیگر نیز به طور طبیعی و به مقادیر زیاد در سطح پوست وجود دارند که در حالت عادی بیماری زا نیستند، اما به محض ایجاد بریدگی در پوست، بیماریزا می شوند. انگل ها از عمده ترین عوامل تولید بیماری هستند که به بدن حیوان و یا انسان حمله ور می شوند و در داخل آن رشد می کنند. برخی از آنها داخل سلولهای بدن (مثلا در گلبول های خون) در برخی دیگر، خارج از سلول های بدن (مثلاً در روده) تکثیر می شوند.
ویروس ها بسیار ریزتر از باکتری ها هستند و فقط با استفاده از میکروسکوپ الکترونی دیده می شوند. هنگامی که خارج از بدن هستند، طول عمری کوتاه دارند، از این رو شیوع آلودگی های باکتریایی بسیار بیشتر از آلودگی های ویروسی است.
عفونت ها در بدن کودک
عفونت هنگامی روی می دهد که باکتری ها یا ویروس ها وارد بدن کودک شده و در نقاطی چون پوست، بینی، گلو و روده ها مستقر شوند. محیط بدن به گونه ای است که از طریق غذا و حرارت مناسب، به رشد سریع باکتری ها و ویروس ها کمک می کند. باکتری هایی همچون استرپتوکوک ها و استافیلوکوک ها قادرند در هر نیم ساعت دو برابر شوند. این شدت تکثیر تا هفت ساعت پس از استقرار در بدن ادامه می یابد.
به هر حال، تا زمانی که متوجه نشانه های یک بیماری عفونی شوید، فرصت کافی برای تکثیر این موجودات ذره بینی وجود خواهد داشت. فاصله ای را که میان ورود باکتری یا ویروس به بدن و پیدایش نشانه های بیماری وجود دارد، دورهٔ کمون مینامند. اگر می خواهید چگونگی آلوده شدن کودک را دریابید، از پزشک معالج دربارهٔ دورهٔ کمون بیماری سؤال کنید. آگاهی داشتن از طول دورهٔ واگیری بیماری نیز اهمیت دارد. گاهی اوقات با وجود آشکار شدن علائم بیماری، خطر انتقال آن به سایر کودکان وجود ندارد.
برای مثال در موردی از بیماری رزیلا که از بیماری های رایج در کودکان بوده و با تب شدید و پیدایش های صورتی رنگ در پوست همراه است، به محض پدیدار شدن دانه های صورتی رنگ در پوست، دیگر خطر واگیری وجود نخواهد داشت و کودک می تواند فعالیت های اجتماعی خود را ادامه دهد.
مقاومت بدنی بدن کودکان در برابر ویروس ها
کودک همگی اوقات در تماس با عوامل بیماری زا نیز بیمار نمی شود، زیرا بدن او دارای موادی است که با روش های گوناگون با باکتری ها و ویروس ها مبارزه می کنند و آنها را خنثی می سازند.
این نوع مقاومت و یا ایمنی بدن، می تواند کوتاه مدت و یا درازمدت باشد.
انجام واکسیناسیون در هنگام سلامت، یکی از راه های مهم کسب مقاومت یا مصونیت است. برای تولید پادتن هایی که عمر طولانی دارند، به واکسیناسیون ویژه در زمان های معین نیاز است. این پادتن ها ترکیبانی پروتئینی هستند که توسط گردش خون به نقاط گوناگون بدن منتقل می شوند و آن را در مقابل عوامل بیماری زا مقاوم می کنند. راه دیگر مقاوم شدن بدن نسبت به بیماری، یک بار مبتلا شدن به آن نوع بیماری است.
برای مثال، آبله مرغان تنها یک بار در طول عمر روی می دهد و پس از آن بدن برای همیشه نسبت به این بیماری مقاوم می شود. مکانیسم های دفاعی گوناگونی در خون و بافت های بدن وجود دارند که برای جلوگیری و مبارزه با عفونت ها فعالیت می کنند. نوزادان و کودکان نیز بسیاری از این مکانیسم های مقاومت را در خون و بافت های بدنی خود دارند.
در طول دورهٔ بارداری، بسیاری از پادتن های مادر به فرزند منتقل می شود. این پادتن ها تا چند ماه پس از تولد در بدن نوزاد باقی می مانند و با عوامل بیماری زا مبارزه می کنند. پس از این دوره، کودکان به انجام واکسیناسیون هایی ویژه نیاز دارند تا در بدن آنها پادتن هایی با طول عمر طولانی ایجاد شود.