تاثیر بیسوادی یا کم سوادی والدین بر تحصیل کودک

بی سوادی یا کم سوادی والدین:

دانش آموزان در مدرسه مشکلاتی برای تحصیل آنان فراهم می کند، و هم از نظر ناتوانی آنان در کمک فکری و عملی به امور برنامه درسی دانش آموزان در منزل ، از پیشرفت مناسب تحصیلی فرزندان می کاهد. زیرا برخی از دانش آموزان در امور تحصیلی خود نیازمند ساعات آموزشی خارج از اوقات رسمی کلاس و مدرسه اند. برای این قبیل دانش آموزان ، به علل متعدد ، آموزش در مدرسه کافی نیست و لازم است پس از خروج از مدرسه کمک های آموزشی اضافی از منابع دیگر دریافت کنند.

والدین با سواد علاوه بر نقش کمک رسانی در آموزش فرزندان خود الگوی منسجمی از یک فرد باسواد نیز به شمار می آیند . سواد والدین در تحصیل فرزندان نقش دو جانبه ای دارد.ازیک سو برای آنان جنبه کمک آموزشی دارد و از سوی دیگر انگیزه ای برای درس خواندن آنان می شود. بی سوادی والدین نیز آسیب دو جانبه ای دارد . این قبیل والدین نه تنها می توانند از نظر آموزشی و تحصیلی به فرزندان خود کمک کنند،بلکه یک الگوی تقلیدی نامناسب برای فرزندان خودند.

تغییر محل سکونت خانواده

گاهی علت افت تحصیلی ،تغییر محل سکونت دانش آموز و به تبع آن انتقال از مدرسه ای به مدرسه دیگر است.زیرا ممکن است فرد نتواند به سهولت خودرا با محیط جدید، دانش آموزان و معلمان جدید وفق دهد و مدت زمان زیادی طول می کشد تا فرد تغییر وضع موجود را بپذیرد و بتواند با هم کلاسان خود ارتباط برقرار نموده ، به جمع آنان بپیوندد.اغلب دانش آموزانی که به شهر و مدرسه ای خاص انس گرفته اند ،وقتی مهاجرت می کنند و به شهر و مدرسه دیگری می روند،ابتدا نسبت به محیط جدید استرس و نگرانی دارند و مدت زمان زیادی طول می کشد تاخودرابا محیط جدید سازگار کنند و همین امرممکن است باعث افت تحصیلی آنان شود.

ناکافی بودن امکانات داخل خانه

فراهم کردن میز و صندلی و اتاق مخصوص مطالعه برای خانواده هایی که در یک اتاق زندگی می کنند ،بسی دشوار است . برخی از دانش آموزان جای مناسبی برای درس خواندن در خانه ندارند و مجبور می شوند برای پیدا کردن مکانی آرام و بدون سروصدا برای مطالعه به کتابخانه یا مدرسه بروند.

بیرون رفتن دانش آموزان از خانه به هر نیتی که باشد ممکن است مشکلاتی را برای آنان و خانواده هایشان به وجود آورد .برخی از دانش آموزان عادت دارند شب ها  مطالعه کنند و شلوغ بودن خانه و نداشتن مکانی مناسب باعث می شود که آنان نتوانند به خوبی از عهده انجام تکالیف خود برآیند و در نتیجه دچار افت تحصیلی می شوند. دانش آموزی که در خانواده مثلا" هشت نفری ،در تنها اتاق خانه مجبور به درس خواندن در محیط خانه را از دست می دهد،زیرا یکی از افراد خانه می خواهد تلویزیون تماشا کند،دیگری قصد استراحت دارد و سومی می خواهد درس خودرا با صدای بلند تکرار کند و آن دیگری سکوت محض را طلب می کند.

بیماری جسمی یا روانی والدین

بیماری جسمی یا روانی یکی از والدین باعث می شود که دانش آموز دچار افسردگی و ناامیدی از درس و مدرسه شود و مدام در این فکر باشد که چگونه پدر یا مادر خودرا معالجه کند. گاهی اوقات کانون گرم خانواده دچار تزلزل شده ،به محیطی سرد و بی روح تبدیل می شود. بیماری والدین گاهی مانع نظارت صحیح بردرس و رفتار فرزندان می شودو ممکن است دانش آموز نسبت به مدرسه و کلاس درس بی خیال شده، علاقه و انگیزه خودرا به ادامه تحصیل او فراهم شود. به عنوان مثال پدری که دچار ناراحتی جسمی و روانی باشد نمی تواند نظارتی بر رفت و امد فرزند خود داشته باشد و لذا ممکن است دانش آموز به جای آن که به مدرسه برود به مکان های  دیگری رفت و آمد کند و همین امر زمینه را برای سوء استفاده های جنسی و جسمی فراهم می کند . بدین ترتیب دانش آموز کم کم از ادامه تحصیل منصرف شده ، به جمع ترک تحصیل کنندگان می پیوندد.

عدم آگاهی والدین از شیوه های مطالعه

ممکن است دانش آموز شیوه های صحیح مطالعه را نیاموخته باشد و نداند چه موقع ،کجا و چگونه باید مطالعه کند .والدین نیز ممکن است زمینه های مناسب مطالعه را برای او فراهم نکرده باشند یا به علت عدم آگاهی از شیوه های صحیح مطالعه نتوانند مهارت های مطالعه رابه او بیاموزند .برخی از والدین به طور مداوم به فرزندان خود می گویند درس بخوانید،مطالعه کنید، ولی هرگز نمی گویند چگونه مطالعه کنید و روش های صحیح مطالعه را نمی دانند . به همین دلیل دانش آموزیاد نگرفته است که پس از بازگشت از مدرسه باید مدتی استراحت کند ، سپس مطالعه درسی خودرا آغاز نماید و پس از یک ساعت مطالعه حداکثر نیم ساعت استراحت داشته باشد.

فقدان یا عدم حضور والدین

فقدان یا غیبت پدر و مادر یا یکی از آنها (در اثر طلاق یا مرگ) موجب اختلال در شکل گیری شخصیت سالم شده،فضای عاطفی ضعیف و فقیری را ایجاد می کند که نتیجه اش اختلال در رشد روانی و سازش ناکافی در محیط خانواده و محیط های دیگر ،ایجاد مسائل و مشکلات عاطفی فراوان در دانش آموزان و به دنبال آن افت تحصیلی فرد است . افت تحصیلی ممکن است افسردگی و اشفتگی های فراوانی نیز در خانواده ایجاد کند .

فقر اقتصادی خانواده

فقر اقتصادی خانواده توان اولیا را در تامین بهداشت،خوراک و پوشاک مناسب؛ کتب و وسایل کمک آموزشی به صفر می رساند و دانش آموز گاه از تامین لوازمی همچون پرگار ،خط کش و گونیا که جزء لوازم درجه دوم آموزش اند ناتوان است و گاهی نیز بدون داشتن قلم و دفتر و با لباس کهنه و مندرس و با رنگی پریده و چشمانی گودرفته در کلاس درس حاضر می شود .این دانش آموز نمی تواند آمادگی لازم را برای یادگیری و فعالیت کلاسی داشته باشد و در نتیجه انگیزه و رغبت برای یادگیری را از دست داده دچار افت تحصیلی می شود. در بعضی مواقع فقر اقتصادی دانش آموز را مجبور می کند که برای جبران کمبودهای خود و خانواده اش ساعاتی از روز به کار مشغول شود و در نتیجه فرصت کافی برای انجام تکالیف نداشته باشد.

پیش نهادها :

1- پرسش نامه محرمانه که حاوی اطلاعات لازم از قبیل : وضعیت جسمی و روحی والدین و سایر اعضای خانواده و...است تهیه و تنظیم شود و به منظور آگاه کردن معلمان در اختیار آنان قرا گیرد .

2- معلمان از طریق اولیای مدرسه و پرسش نامه محرمانه هریک از دانش آموزان را بشناسد و متناسب با وضعیت روحی و خانوادگی با آنها رفتار کنند. نگارنده روزی در کلاس درس یکی از دانش آموزان را صدازد و گفت که بلند شود و به سوالات پاسخ دهد ، ولی آن دانش آموز از جای خود تکان نخورد . دوباره وی را مورد خطاب قرار داد و بار سوم یکی از دانش اموزان با اشاره دست گفت که این دانش آموز از ناحیه دوپا معلول است و نمی تواند بلند شود.

3- معلمان از جو حاکم بر خانواده دانش آموزان آگاه شوند .

4- اولیای مدرسه در ابتدای سال استقبال خوبی از دانش آموزان داشته باشند و حتی المقدور با هدیه کردن یک شاخه گل به هر یک از دانش آموزان نگرش مثبتی در آنا ن ایجاد کنند،زیرا خوش بینی به مدرسه مقدمه علاقه مند شدن به درس و یادگیری و ایجاد و پرورش میل و رغبت است که اصل اساسی در یادگیری است.

5- معلم در کلاس درس تک تک شاگردان را مورد توجه قرار دهد و حتی نگاه خودرا به طور مساوی بین آنها تقسیم کند،عدالت را رعایت کند، و از تبعیض قائل شدن بین دانش آموزان بپرهیزد.سعی کند آنها را به صورت انفرادی بشناسد و سهمی از وقت و انرژی خودرا در اختیار هریک از آنها قراردهد . در تدریس از روش های متنوع استفاده کند .

6- والدین ماهانه سهم ناچیزی از درآمد خودرا به خرید روزنامه مجله و کتابهای کمک درسی برای فرزندان خود اختصاص داده،در صورت باسوادبودن و برای این که الگوی مناسبی برای فرزند خود باشند در شبانه روز حداقل یک ساعت از وقت خودرا به مطالعه اختصاص دهند.

7- معلمان به جای این که از دانش اموزان بپرسند چرا درس نمی خوانند به دنبال ریشه ها و علل درس نخواندن آنها باشند و پس از پیدا کردن علل افت تحصیلی راه حل مناسب را ارائه دهند هرگز و در هیچ شرایطی دانش آموز سهل انگار و تنبل را از کلاس درس اخراج نکنند زیرا ممکن است دانش آموز کلاس درس را دوست داشته باشد و برای از کلاس بیرون رفتن رفتار نامطلوبی ازخود نشان دهد.

8- والدین و اولیای مدرسه هرگز از تنبیه بدنی استفاده نکنند چراکه تنبیه بدنی اثرهای زیان باری در رفتار دانش اموز به جای می گذارد .از طریق تنبیه بدنی نمی توان دانش آموز را به درس خواندن علاقه مند کرد بلکه بر عکس نفرت و انزجار از مدرسه در او ایجاد می شود.

9- والدین با فرزندان خود رفتاری منطقی و متناسب با سن وسال آنها داشته آنان را آن کونه که هستند پذیرا باشند . به آنها احترام بگذارند . موقعیت و فرصت اظهار نظر را برای آنان ایجاد کنند و آنها را با دیگران مقایسه نکنند که این خود مانع رشد و اعتماد به نفس در آنان است .