ضرورت تغذیه برای کودکان دانش آموزش

برنامه غذایی دانش آموزان باید به درستی تنظیم شود تا دچار مشکلات تغذیه‌ای نشوند

 اگرچه مثل سال‌های خیلی دور و تا کمی نزدیک، یعنی سال‌های نخست دهه60، مدارس دو و سه شیفته وجود ندارد، اما برنامه درسی بچه‌ها به‌گونه‌ای تنظیم شده که اغلب آنها وعده ناهار را در مدرسه می‌گذرانند. بعد از صبحانه -که اغلب بچه‌ها از خوردن آن گریزان هستند- ناهار وعده اصلی غذای بچه‌هاست.

بنابراین باید برنامه غذایی آنها به درستی تنظیم شود تا دچار مشکلات تغذیه‌ای نشوند. علاه براین که با تغییر در ساختار زندگی بچه‌ها باید در وضعیت تغذیه‌ای آنها نیز تغییراتی ایجاد شود تا انرژی لازم را برای فراگیری و فعالیت بدنی داشته‌باشند. ببینیم برنامه غذایی بچه‌ها با شروع سال تحصیلی جدید باید چطور باشد؟

دانش آموزان برای فعالیت های روزانه و درس خواندن فشار زیادی به بدن خود از نطر تغذیه ای وارد میکنند و می بایست این فشار با خوردن تغذیه جبران شود.

کودکانی که از تغذیه مناسب برخوردار نیستند معمولا هوش ضعیف تر و یادگیری پایین تری دارند و جدای از این ها دندان ها و معده ی آن ها بسیار آسیب میبیند.

فقر آهن ، کمبود کلسیم ، خرابی دندان ، سرگیجه و خواب الودگی از مضرات رایج نخوردن تغذیه و یا خوردن تغذیه های نا مناسب در کودکان است.

بچه‌ها به پنج نوبت خوراکی نیاز دارند

وعده‌های غذایی به پنج گروه تقسیم می‌شوند. سه وعده آن، وعده غذایی اصلی یعنی صبحانه، ناهار و شام بوده و دو وعده دیگر بین این وعده‌های اصلی قرار دارند. اگر دوست دارید فرزندتان علاوه بر تغذیه سالم، از نظر وزنی نیز شرایط مناسبی داشته باشد، باید برنامه غذایی او را به درستی تنظیم کنید.آنچه باید کودکان به شکل روزانه دریافت کنند، با واحد «بشقاب» تعریف شده و مقدار خوراکی‌های موجود در این بشقاب نمونه با عنوان «واحد» بیان می‌شود.

براساس نظر سازمان بهداشت جهانی، بشقاب غذایی کودکان باید روزانه حاوی بعضی از خوراکی‌ها باشد تا شیوه تغذیه آنها، شیوه سالم باشد. درغیر این صورت با به هم خوردن تعادل تغذیه‌ای، بچه‌ها آنچه را که باید، دریافت نمی‌کنند. این نکته برای بچه‌ مدرسه‌ای‌ها بسیار مهم است.

در کیف‌ بچه‌ها چه بگذاریم؟

وقتی بچه‌ها مدرسه هستند، امکان مسواک زدن ندارند. بنابراین اگر خوراکی‌ها یا نوشیدنی‌هایی که مصرف می‌کنند، مناسب نباشند، باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. برای آماده کردن  تغذیه مناسب کودکان در مدرسه، به این موارد دقت کنید.

شیر

ترکیب‌های مفید موجود در شیر آن را به غذای کاملی تبدیل کرده است. به همین دلیل باید در سبد تغذیه‌ای روزانه دانش‌آموزان حتما یک پاکت شیر یک نفره لحاظ شود. کلسیم موجود در شیر، باعث حفظ سلامت دندان‌ها می‌شود.

ماست

کلسیم و اسیدهای موجود در ماست به حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کنند.

هویج

خوراکی‌هایی مانند هویج، کلم بروکلی، سیب‌زمینی و کدو حاوی ویتامین A هستند. این ویتامین برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها ضروری است. گاز زدن این خوراکی‌ها به تمیز شدن دندان‌ها هم کمک می‌کند.

سیب

این میوه، خوراکی شیرین و کم کالری است. هیدرات کربن موجود در سیب به سلامت دندان‌ها آسیب نمی‌زند.

ساندویچ‌ها

بهتر است با نان مناسب کم شیرین آماده شوند. برای میان‌وعده می‌توانید کره بادام زمینی و نان به آنها بدهید. ساندویچ بوقلمون یا تخم‌مرغ هم گزینه‌های خوبی هستند. این خوراکی‌ها همگی سرشار از کلسیم، فسفر، ویتامین D هستند. بنابراین برای حفظ سلامت استخوان‌های فک و دندان مناسب هستند.

ناهار با طعم سلامت دندان

برای آنکه یک تیر و دو نشان بزنید، بهتراست ناهاری را درنظر بگیرید که سلامت دندان‌ها را به لحاظ ترکیب‌های موجود در آنها حفظ کند. این خوراکی‌ها باید به شکلی باشند که هم به دندان آسیب نزنند و هم دارای ترکیب‌های مفید باشند تا سلامت دندان حفظ شود.

  خوراکی‌هایی که بین فضای دندان گیر کرده یا روی شیارهای دندانی می‌چسبند به دانش آموزان ندهید

این پنج نکته مهم است

 در وعده غذایی بچه‌ها باید غلات، میوه‌ها و سبزی‌ها گنجانده شود تا ویتأمین‌های مورد نیاز لثه‌ها تأمین شود.

 بچه‌ها را به خوردن خوراکی‌هایی مانند ساقه کرفس، سبزی و... عادت دهید. به این ترتیب زمانی که مسواک نمی‌زنند، تأثیر خوراکی‌های شیرین روی دندان‌ها از بین می‌رود.

غذاهای نشاسته‌ای را در برنامه غذایی بچه‌ها بگنجانید؛ برای مثال سیب‌زمینی. این خوراکی حاوی نشاسته و پتاسیم است.

 قبل از خرید هر خوراکی حتما اطلاعات روی بسته را بخوانید تا خوراکی‌های سالم شامل انواع کم شیرین و... را انتخاب کنید.

از دادن خوراکی‌هایی که بین فضای دندان گیر کرده یا روی شیارهای دندانی می‌چسبند، خودداری کنید. این خوراکی‌ها مهم‌ترین عوامل پوسیدگی دندانی در کودکان هستند. تافی، چیپس، پفک و... از این گروه خوراکی‌ها هستند.

کنترل نهایی

بچه‌ها را از نظر روانی برای شروع سال تحصیلی جدید آماده کنید. یکی از این راهکارها، خرید لوازم مدرسه مورد علاقه آنهاست.

نکته‌های لازم برای مراقبت‌های شخصی در مدرسه را با بچه‌ها مرور کنید.

همزمان با شروع مدرسه، حتما آنها را در یک کلاس ورزشی ثبت‌نام کنید تا میزان تحرک بدنی‌شان به‌طور ناگهانی افت نکند.

 درباره تنظیم زمان خواب و استراحت بچه‌ها مطمئن شوید. برای این کار از کمی قبل از شروع مدرسه باید زمان خواب و بیداری را به زمان عادی بازگردانید.

سلامت آنها را از نظر شنوایی، بینایی، تزریق واکسن و... بررسی کنید.

 از سلامت جسمی آنها از هر نظر مطمئن شوید. برای مثال اختلالی در راه رفتن یا حرکت دیگر اعضای بدن نداشته باشند.

برای میان‌وعده  دانش آموزان، می‌توانید کره بادام زمینی و نان به آنها بدهید

ترس از مدرسه، نشانه دارد

از چند روز مانده به شروع درس و مدرسه، فرزندتان بی‌دلیل هر روز دچار مشکل گوارشی، سردرد، حالت کسلی و عصبانیت و... است. دکتر و دارو هم اثری ندارد. به ظاهر هیچ مشکلی نیست، اما چرا وضعیت جسمی فرزندتان به این شکل است؟ این معما خیلی ساده ‌است! اینها همگی نشانه ترس از مدرسه هستند. با این نشانه‌ها آشنا هستید؟ این نکته را هم فراموش نکنید که همه این رفتارها، کاملا غیرارادی و ناخودآگاه بوده و واکنش روان، به تغییر شرایط است. برای رفع این مشکل یا باید خودتان آگاهی لازم را داشته باشید یا از درمانگر کمک بگیرید.

 سرگیجه

حالت ضعف، همراه با سرگیجه و حالت تهوع. این وضعیت کاملا شبیه به حالتی است که فرزندتان دچار مشکل گوارشی شده و علائم سرگیجه را نشان می‌دهد.

سردرد

شکایت از درد سر، به‌ویژه در ساعت‌های اولیه بیدار شدن از خواب و در زمان خوابیدن از مشکلات دیگر مدرسه‌هراسی است.

 مشکلات گوارشی

 یبوست، اسهال، دل‌پیچه، بی‌اشتهایی و گاهی پراشتهایی، همگی نشانه ترس فرزند شما از مدرسه است.

 پرخاشگری

فرزندتان ممکن است سر هر مسئله کوچکی، حالت پرخاشجویانه داشته باشد.

 گریه

زمینه آن کاملا اضطرابی است. گریه ممکن است تا چندبار در روز در کودک دیده شود. این گریه ممکن است با بهانه‌گیری همراه باشد. بهانه‌ها هم ممکن است به شکل علاقه به خوردن چیزی، خریدن چیزی، رفتن به گردش خاصی و... دیده شود.

تکرر ادرار

ممکن است اضطراب فرزندتان به شکل تکرر ادرار دیده شود. علاوه براینکه ممکن است به شکل مقطعی دچار شب ادراری هم بشود. راهکار درمان این مشکل قطعا به رخ کشیدن مشکل و مشاجره و دعوا کردن با کود ک نیست.

 ایجاد مشکل در روند آموزش

گاه رفتارهایی از سوی برخی از بچه‌ها برای جلب توجه پدر و مادرصورت می‌گیرد. به این معنی که کودک می‌خواهد توجه والدین را به‌خودش جلب کند تا به این ترتیب حس از دست دادن آنها را جبران کند و در نهایت زمینه برای بازگشت او به خانه فراهم شود.

بد رفتاری با اولیاء مدرسه

از پرخاش به آموزگار گرفته تا درگیری با سایر اولیاء مدرسه مانند مدیر، ناظم و.... از دیگر نشانه‌های ناخودآگاه اختلال ترس از مدرسه هستند.

هرگز به کودکان زیر 3 سال بستنی ندهید

به بچه‌های زیر 3 سال بستنی ندهید

بستنی با انواع شکل‌ها و مزه‌های مختلف‌ مورد علاقه بزرگسالان و کودکان بوده و هست. مادران نیز بستنی را جزو برنامه غذایی کودکان در نظر می‌گیرند و اغلب این سئوال برایشان پیش می‌آید که آیا بستنی برای کودکان مفید است؟ از چه سنی می‌توان به آنها بستنی داد؟

پزشکان توصیه می‌کنند از دادن بستنی به کودکان به‌صورت روزانه تا قبل از سن سه سالگی خودداری کنید؛ زیرا تا این سن دادن غذاهای چرب و قندی احتمال چاقی و اضافه وزن را در کودکان افزایش می‌دهد. همچنین دادن بستنی قبل از سه سالگی، می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به دندان‌ها زده و موجب نرم شدن مینای دندان‌های شیری یا دایمی شود و دندان‌ها را در معرض فرسایش تدریجی و‌ پوسیدگی قرار دهد.

 بسیاری از مادران فکر میکنند چون بستنی حاوی شیر است و یکی از مواد لبنی محسوب میشود برای کودکان خردسال نیز مفید است و باید بگوییم این اشتباهی بزرگ است و میتواند حتی کودک شما را به دیابت زودرس دچار کند! بستنی از شکر ، شیر  بعضا خامه و شیر نیز درست شده است و علاوه بر ان مواد طعم دهنده ی دیگری مانند کاکائو و وانیل نیز به آن ها افزوده میشود که این مواد کنار یکدیگر کالری ای چندین برابر بیشتر از شیر را دربرمیگیرند و کودک شما با خوردن کمی بستنی به واقع از شیر بی نیاز میشود و انرژی مورد نیاز خود را نیز دریافت کرده است اما احساس گرسنگی میکند چون حجم بستنی ای که کالری مورد نیازش را تامین میکند بسیار کمتر از همان مقدار شیر است! دادن بستنی های کاکائویی علاوه بر کالری مقداری کافئین به بدن کودک میرساند که در سن زیر سه سال تاثیری مانند سم در بدن کودک دارد.

پس از آنجا که کودکان علاقه بسیاری به بستنی دارند، والدین باید بر حسب سن و وضعیت جسمی و سلامت برای آنها بستنی مناسب را انتخاب کنند. بعضی از کودکان به انواع مغز‌ها مثل پسته، بادام و گردو عدم تحمل نشان می‌دهند و برخی نیز نسبت به کاکائو و رنگ‌های شیمیایی حساسیت دارند که در این صورت والدین باید مصرف بستنی حاوی این مواد را قطع کنند.

در ضمن، بعد از سه سالگی بستنی نه به عنوان وعده‌های غذایی بلکه جزیی از‌ غذاهای تکمیلی و به عنوان دسر باید در نظر گرفته شود. دو تا سه قاشق مرباخوری بستنی ساده که خیلی سرد نباشد کافی است، اما حتی این مقدار هم برای کودکانی که استعداد چاقی دارند، توصیه نمی‌شود.

جالب است بدانید میزان کالری انواع بستنی‌ها متفاوت است. بنابراین بر حسب وزن کودک باید نوع مناسب بستنی را انتخاب کرد. زیرا بستنی‌های معمولی چون از شیر، شکر، تخم‌مرغ و مقداری خامه درست شده‌اند، در هر 100 میلی‌لیترشان، 100 کیلوکالری دارند. اما بستنی‌های میوه‌ای و یخی به علت داشتن میوه، آب و شکر کالری کمتری دارند. نکته مهمی که باید در اینجا به آن اشاره کرد، این است که باید از مصرف بستنی‌های فله‌ای و حاوی مواد رنگی و شیمیایی یا میوه‌های نامطمئن به خصوص در این سنین خودداری شود.

بهترین راه های بالابردن وزن کودکان بدون قرص ومواد شیمیایی

به کودک کم وزن،  غذایی مناسب برای بالا بردن وزن کودکان بدهید تا از نظر کالری و مواد مغذی غنی باشد

با اینکه کودکی دوره ی داشتن پاهای لاغر و رشد و قدی است اما شرایط و موقعیت هایی هست که کودک باید وزن اضافه کند. با استفاده از متد هایی که در این مقاله ارائه میشود میتوانید وزن کودک خود به دلایل پزشکی یا سلامت بالا ببرید.

متد یک: به کودک خود نوشیدنی هایی با کالری بالا پیشنهاد دهید

برای کودکان نو پا و پیش دبستانی که زیر وزن نرمال هستند، شیر ، آب میوه های پر کالری و یا استاندارد میتواند منبع خوبی از آنرژی باشد و افزایش وزن را سرعت ببخشد. اگر کودک میخواهد وزن اضافه کند این نوشیدنی ها نباید جای غذا را بگیرند. توصیه میشود به عنوان نوشیدنی در کنار غذا یا به عنوان نوشیدنی میان وعده استفاده شود.

آب میوه ها: با فراهم کردن مواد مغذی و کالری مورد نیاز کودک به رشد وزنی و قدی او کمک میکند. شیر کامل یا شیر 2% چرب : اگر شدت کمبود وزن کودکتان زیاد است ، میتوانید با استفاده از نوشیدنی های سالم مانند شیر میزان چربی و کالری اضافی به برنامه غذایی کودک اضافه کنید. دقت داشته باشید که شیر بدون چربی یا کم چرب شانس جذب کالری کافی را از کودک میگیرد.

متد شماره دو : به کودک خود غذا های پر انرژی بدهید

به کودک خود غذایی بدهید که از نظر کالری و مواد مغذی غنی باشد. این نوع غذا میتواند برای عضله سازی و همچنین ذخیره چربی انرژی و مواد مغذی مورد نیاز بدن کودک را مهیا کند.

غذای سالم : غذای سالم غذایی است که دارای مواد مغذی و کالری مناسب باشد و میزان شکر، چربی اشباع و سدیم آن کم باشد.

کودک را از غذای مغذی محروم نکنید: غذاهای پر انرژی شامل مواد مغذی مانند ویتامینها ، مینرالها و فیبر هستند.

به کودک خود مقادیر زیادی میوه ، سبزیجات و لنیات بدهید زیرا این موارد سرشار از کالری های مفید و مواد مغذی هستند و به رشد کودک کمک میکنند.

 کودکان علاقه بسیار زیادی به غذاهایی مانند توت فرنگی ، سینه ی مرغ و همچنین غذای بسیار مقوی که از شیر کم چرب به همراه برنج قهوه ای و عسل درست میشود دارند.

غذاهای سالمی که به کودک خود میدهید را مدیریت کنید: غذاهای سالم و پرکالری بسیار به افزایش وزن سالم کودک شما کمک میکنند اما باید مدیریت شوند مثلا برای هر سه وعده به کودک خود ماکارونی ندهید و یا هر میان وعده او نباید یک کاسه تخمه آفتابگردون باشد.

چند نمونه از غذاهای مغذی: آجیلها ، ماکارونی با گوشت ، استفاده از روغن کانولا و روغن زیتون برای پخت و پز ، میوه های خشک شده و آب میوه های 100% طبیعی.

متد سوم : به وعده ها و میان وعده های کودک خود کالری اضافه کنید

میتوانید با اضافه کردن چیزهایی به وعده اصلی یا میان وعده ی کودک خود کالری غذای دریافتی کودک خود را بدون آنکه کودک متوجه شود غذایش بیشتر شده بالا ببرید.

مثلا میتوانید وقتی به کودک خود سیب میدهید آن را قطعه قطعه کنید و روی آنها کره بادام زمینی بمالید و یا میتوانید به ساندویچ کودک خود پنیر هم اضافه کنید.

بسیاری از چاشنی ها دارای کالری هستند و میتوانند طعم خوبی به غذای کودک اضافه کنند تا بیشتر لذت ببرد . این چاشنی ها عبارتند از: کره ، مربا ، کره بادام زمینی ، پنیر خامه ای و دیگر چاشنی ها. چنین چاشنی هایی میتواند کاری کند میل کودک به غذا بیشتر شود و در نتیجه کالری بیشتری دریافت کند.

کودک خود را با آزاد گذاشتن در انتخاب چاشنی غذا یا سالادش به خوردن بیشتر تشویق کنید مثلا به او اختیار بدهید از میان سس ها ی سالاد یکی را برای خود انتخاب کند تا روی سالادش بریزد. اضافه کردن چنین چاشنی هایی کمک میکند به شیوه ای سالم وزن کودک بالا رود.

متد چهارم: میان وعده ها را قطع نکنید

میان وعده ها باعث میشوند کودک بین وعده های اصلی نیز غذا بخورد و در نتیجه در طول روز کالری بیشتری جذب کند. سعی کنید وعده های اصلی را منظم به کودک خود بدهید تا با میان وعده ها تداخلی نداشته باشند.

نگذارید پایین بودن وزن کودکتان ادامه پیدا کند زیرا کم بودن وزن مثل بالا بودن وزن نشانه ی خوبی نیست و به مرور زمان باعث بروز ضعف های متعدد در کودک میشود. بهترین اقدام در زمان لاغری کودک مشورت با دکتر تغذیه است و تهیه ی یک برنامه غذایی مناسب میتواند لاغری کودکتان را برطرف کند.

اگر کودک پرخوری دارید اما وزن کودک بالا نمیرود هم بهتر است بدانید این یک موضوع طبیعی نیست و قاعدتا هر انسان با خوردن غذای زیاد چاق میشود و با کمخوراکی لاغر میشود پس در این مورد هم به کودک رسیدگی کنید و به طور سختگیرانه پیگیر موضوع باشید.

کودکانی که در سن پایین وزن نرمال تری دارند و از مرز لاغری و چاغی دور هستند سلامت بیشتری دارند ، برای رسیدن به این وزن تنها راه ورزش مداوم است که سلامت کودک را تضمین میکند.

برای صبح یا عصر که فرزندتان به مدرسه میرود میان وعده درست کنید و در کیف او بگذارید ، مطمئن شوید که در زمان مشخص میان وعده را استفاده میکند. حتی اگر احتیاج بود از معلم فرزند خود اجازه بگیرید تا میان وعده در بین کلاس بخورد. قبل از مدرسه یا قبل از ناهار سعی کنید یک میان وعده هرچند کوچک هم شده به کودک خود بدهید.

میتوانید چنین مواردی را به کودک بدهید نصف ساندویچ ، میوه ، سیب زمینی پخته با پنیر و یا دیگر غذاهایی که کودکان دوست دارند. کلوچه کشمشی با شیر پر چرب هم یک میان وعده پر انرژی و سالم برای کودکان است.

هرگز اجازه ندهید کودکتان یک وعده اصلی غذایی را از دست بدهد. صبحانه یک وعده ی الزامی برای کودک است و برای فعالیت در طول روز به او انرژی میدهد همینطور به کودک برای اضافه کردن وزن سالم کمک میکند.

برای صبحانه غلات ، نان تست ، آب میوه طبیعی ، ساندویچ کره بادام زمینی و شیر میتوانند منبع مناسبی برای تامین انرژی و رساندن مواد مغذی به بدن کودک باشند.

اگر کودک شما بعد از خوردن یک وعده اصلی همچنان احساس گرسنگی میکرد میتوانید به او سالاد میوه ، بستنی میوه ای ، یا یک مشت آجیل بدهید.

متد پنجم : مشورت با یک متخصص حرفه ای

مشکلات جسمی و روانی میتواند باعث کاهش وزن شدید در کودکان شود. اگر توان افزایش وزن کودک خود را ندارید و یا کودک دچار بیماری شده است حتما با یک متخصص صحبت کنید. متخصص تغذیه میتواند مانع افزایش وزن کودک را شناسایی کند و یا راه لی برای افزایش وزن ارائه کند. برخی اختلالات روحی در کودک مانند استرس شدید، غم و اندوه، و یا اختلال در غذا خوردن باعث کاهش وزن سریع میشود.

 به وعده ها و میان وعده های کودک کم وزن، کالری اضافه کنید

همچنین برخی اختلالات جسمی مانند فیبروز کیستیک و یا نوزادان نارس باعث بروز کاهش وزن در کودک میشود.

مزایای مشورت با یک متخصص تغذیه : متخصص تغذیه با مشاهده تغذیه و فعالیت روزانه کودک میتواند نقاط ضعف برنامه تغذیه کودک را شناسایی کند و برای بهبود آن پیشنهاد هایی را به شما ارائه دهد.

نکات مهم

وقتی فرزند شما به مدرسه میرود مطمئن شوید که وعده غذایی را جا نمی اندازد ( مطمئن باشید این اتفاق وقتی مشغول بازی میشود رخ میدهد ) به کودک خود یک صبحانه ی کامل بدهید و حتما روزی 3 لیوان شیر را در برنامه غذایی او جای دهدید. ناهار و شام کودک هم باید مغذی و متعادل باشد.

کودک خود را به ورزش کردن تشویق کنید مخصوصا ورزشهای عضله ساز زیرا هم در افزایش وزن به او کمک میکند هم اشتهای بیشتری به خوردن پیدا میکند.

هشدارها

از دادن غذاهای دارای چربی مضر و شکر مانند چیپس ، کیک های غیر خانگی ، آبنباتها و نوشابه برای اضافه شدن به کالری دریافتی کودک جدا بپرهیزید. این موارد غذایی شاید وزن کودک را بالا ببرند اما آسیب های جبران ناپذیری به دندانها ، سوخت و ساز بدن ، رشد عضلات ، قلب و مغز کودک وارد میکنند.